Symbol krzyża

Czym jest symbol krzyża?

Krzyż to jeden z najstarszych symboli, znanym w starożytnych religiach, popularny również w czasach współczesnych. Najczęściej wiązano go z jakąś formą kultu przyrody, od ognia, słońca lub życia począwszy. Często jest używany jako element herbu.

Skąd wziął się symbol krzyża?

Przedmioty w kształcie krzyża znaleziono w każdym zakątku świata, powstały zapewne niezależnie od siebie, co wskazuje na silne zakorzenienie tego symbolu w świadomości człowieka. W starożytnym Egipcie znany był krzyż anch z pętlą u góry. Oznaczał on życie. W Persji i na terenie Indii przyjmował kształt swastyki i symbolizował ogień, a w Rzymie Juliusz Cezar umieścił go na monecie ze swoją podobizną. Znali go także Celtowie i Słowianie, na długie lata przed przyjęciem chrześcijaństwa. Pojawiał się on w formie sześcio- lub ośmioramiennej, czasem wpisywany był w okrąg jako tzw. krzyż słoneczny. Symbolizował równowagę wszechświata i związany był z siłami natury. W chrześcijaństwie motyw krzyża zaczął pojawiać się około II/III w. n.e. Dopatrywano się podobieństwa krzyża do różnych rzeczy np. postawy modlitewnej. Wcześniej popularniejszym motywem była ryba. Krzyż rozwijał się na przestrzeni wieków i dopiero po soborze trullańskim w 692 r. ustalono pierwszą pierwotną wersję krucyfiksu, czyli krzyża z osobą Chrystusa na nim.

Jak wygląda symbol krzyża?

Najprostsza forma krzyża to dwie linie, przecinające się zwykle pod kątem prostym. Poprzeczka zwykle jest krótsza, część pionowa – dłuższa. Taki krzyż jest właśnie symbolem chrześcijan, nazywany jest krzyżem łacińskim. Istnieje jednak około 400 rodzajów krzyża, poniżej zostały przedstawione najbardziej popularne formy symbolu.

Anch – krzyż używany w Egipcie, krzyż zakończony pętlą u góry.

Krzyż celtycki – wpisany w okrąg, ale wychodzący ramionami poza jego obręb.

Krzyż słoneczny – jest zamknięty w okręgu.

Krzyż jerozolimski – posiadający nad i pod poprzeczką małe krzyże; krzyż „główny” jest zakończony prostopadłymi liniami.

Krzyż prawosławny – charakterystyczny z powodu drugiej poprzeczki umieszczonej pod tą właściwą i trzeciej tabliczki, założonej ukośnie na dole.

Krzyż papieski – z trzema poprzeczkami. Jest krzyżem liturgicznym, używanym tylko w obecności papieża.

Swastyka – krzyż z „połamanymi” ramionami, po II wojnie światowej kojarzony z nazizmem; w wierzeniach przedwedyjskich – symbol szczęścia.

Krzyż świętego Piotra – krzyż łaciński, ale „do góry nogami”. Symbol męczeńskiej śmierci świętego Piotra.

Krzyż świętego Andrzeja – skośny, przypominający „X”

Krzyż maltański – stworzony jakby z czterech grotów strzał, skierowanych do środka.

Gdzie można spotkać symbol krzyża?

Ze względu na swój charakter najczęściej występuje on w sztuce sakralnej: rzeźbach czy obrazach w świątyniach. Zdobi szczyty kościołów katolickich i prawosławnych. Stanowi częsty element flag narodowych m.in. Danii, Norwegii, Szwecji, Islandii,Finlandii, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii czy Gruzji. Krzyż jest także symbole organizacji i zakonów np. Czerwonego Krzyża, Zakonu Maltańskiego.